ANKARA (İGFA) –
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Genel Müdür Yardımcısı Altan Aldan, Yardımcı Ekonomist Barbaros Eriş ve araştırmacı Alper Yıldırım tarafından kaleme alınan “Parasal Sıkılaşma ve Gelir Düzeyine Göre Tüketim Harcamaları” başlıklı blog yazısı, Merkezin Güncesi sayfasında yayımlandı. Yazıda, parasal sıkılaşmanın etkilerinin en belirgin şekilde hissedildiği alanlardan birinin, yüksek gelir grubuna hitap eden ürünlerde gerçekleştiği vurgulandı.
Sıkı para politikaları, hanehalklarının tüketim harcamalarını gelir düzeylerine bağlı olarak farklı şekillerde etkileyebiliyor. Yazıda, “Tasarruf imkânı daha fazla olan bireylerin yüksek mevduat getirileri nedeniyle harcamalarını azaltması beklenirken, krediye duyarlı bireylerin harcamalarının ise yükselen kredi maliyetleriyle yavaşlaması öngörülüyor.” ifadesiyle dikkat çekiliyor. Bu yazıda, son dönemdeki parasal aktarım mekanizmasını daha iyi anlayabilmek amacıyla farklı gelir gruplarındaki tüketim harcamaları detaylı bir şekilde inceleniyor.
Gelir gruplarına göre harcama kalıplarını izlemek için Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan Hanehalkı Bütçe Anketi verileri kullanılıyor. Ancak bu verilerin yıllık olarak yayımlandığı ve en son verinin 2023 yılına ait olduğu belirtildi. Dolayısıyla, gelir gruplarına göre harcamaları zamanında ve yüksek bir frekansta doğrudan gözlemlemek mümkün olamıyor. Bu nedenle, 2024 yılına da ışık tutacak dolaylı bir yöntem izleniyor.
Yazıda ciroların zaman içindeki seyrinin detaylı bir şekilde incelendiği, cirolardaki yıllık artışın parasal sıkılaşmayla birlikte tüm kategorilerde gerilediği gözlemleniyor. Gerilemenin yüksek gelir grubuna hitap eden ürünlerde daha belirgin olduğu ifade ediliyor. “Sıkılaşmanın başlamasından hemen önce -2023 yılının ikinci çeyreğinde- yüksek gelir grubuna hitap eden ürünlerde yıllık ciro artışı, düşük gelir grubuna hitap eden ürünlerdeki artışın yaklaşık bir buçuk katı iken, parasal sıkılaşmanın etkisiyle her iki ürün grubundaki artış oranları benzer seviyelere gerilemiştir.” deniliyor.
Ayrıca, parasal sıkılaşma ile birlikte yüksek gelir grubuna yönelik ürünlerdeki ciro artışlarının, düşük gelir grubuna hitap eden ürünlerdeki artışın altına düştüğüne dikkat çekiliyor. Bu durum, özellikle yüksek gelir grubundaki hanelerin tasarrufa yöneldiğine dair önemli bir işaret olarak değerlendiriliyor.
News
